Onze Visie

“Sociaal tolken en vertalen, een volwaardig en noodzakelijk instrument in een diverse samenleving”.

Inleiding.

Enige jaren terug ontstonden hier en daar sociaal tolk- en vertaaldiensten. En met reden.

Steeds meer diensten en instellingen zeggen dat zij mensen van diverse afkomst willen of moeten bereiken. Toegankelijkheid van de dienstverlening voor allochtonen is dan ook een doelstelling die voorkomt in allerlei beleidsplannen.

Dagelijks krijgen ambtenaren en hulp- en dienstverleners de hele wereld over de vloer. De hele wereld brengt ook zijn talen mee, en samen met die talen taalverwarring en een taalkloof.

Dienstverlening kan niet zonder dialoog. Wanneer taal een obstakel wordt, wanneer dienstverlening niet mogelijk is omdat de communicatie stopt, wanneer de woorden stokken, is er nood aan een sociaal tolk.

Sociaal tolken en vertalers zijn een feit.

In Vlaanderen zijn er momenteel 12 sociaal tolk- en vertaaldiensten. De meeste zijn vanuit de integratiediensten en -centra ontstaan als antwoord op een lokale vraag naar taalondersteuning.

Hulp- en dienstverleners willen anderstaligen helpen en slagen hier vaak op eigen kracht niet in. Sterk vereenvoudigd Nederlands en gebarentaal, het inzetten van kinderen en familie als gelegenheidstolk, het gebruik van een derde taal die beiden een beetje spreken… het zijn allemaal middelen waarmee diensten en voorzieningen het taalprobleem proberen op te
lossen.

Nog heel wat hulp- en dienstverleners in Vlaanderen zien niet in dat dit soort noodgrepen tot misverstanden leidt waardoor mensen afhaken of de begeleiding en dienstverlening nodeloos gerokken wordt. Maar er zijn ook heel wat hulp- en dienstverleners die wel al overtuigd zijn van het nut van sociaal vertalers en tolken. Jaarlijks worden nu al in Vlaanderen 30.000 tolk- en vertaaluren gepresteerd voor:

• de trajectbegeleider die zijn inspanningen liefst vanaf het eerste ogenblik al ziet renderen;
• de schooldirecteur die allochtone ouders wil betrekken bij de school en een tolk vraagt voor een ouderavond;
• Kind en Gezin die een moeder juiste informatie wil geven over inentingen via een vertaalde brochure;
• de arts die een patiënt de toestemming wil vragen om met een behandeling te starten;
• het Centrum Algemeen Welzijnswerk dat een ingrijpend hulpverleningsgesprek tot een goed einde wil brengen;
• de ambtenaar aan het loket die een anderstalige in het Nederlands te woord kan staan…

Sociaal tolken en vertalers zijn bruggenbouwers.

Sociaal tolken en vertalers helpen om de taalkloof te overbruggen en de dialoog mogelijk te maken.

Sociaal tolken zetten getrouw en volledig gesproken boodschappen om vanuit een brontaal naar een doeltaal. Sociaal vertalers doen hetzelfde met geschreven boodschappen. En omdat het sociaal tolken en vertalers zijn, werken zij binnen een sociale context en dit op allerlei gebieden: welzijn, onderwijs, integratie en inburgering, opvang, gezondheid, openbare dienstverlening, tewerkstelling…

Sociaal tolken en vertalen is een noodzakelijk instrument.

• Voor een inclusief beleid
  Een taalprobleem mag geen alibi zijn om mensen in deze samenleving niet te helpen.
  Daarom is er nood aan klantgerichte dienstverlening op maat van elke burger, ook voor diegene die (nog) weinig of geen Nederlands spreekt. Sociaal tolken en vertalers zijn er om overheidsdiensten en maatschappelijke voorzieningen en instellingen de kans te geven zich open te stellen voor alle burgers.
• Binnen een diversiteitsbeleid
  Taalhulp is op zich geen garantie voor dialoog maar heeft zijn plaats in een ruimere strategie.
  Het sociaal tolken en vertalen is, samen met Nederlands voor anderstaligen, interculturele communicatie, interculturele bemiddeling, diversiteitsplannen e.d., één van de vele instrumenten om hulp- en dienstverlening toegankelijk te maken.
• Voor een gedeeld en actief burgerschap
  Een taalprobleem mag ook geen alibi zijn voor mensen om niet deel te nemen aan de samenleving.
  Dankzij sociaal tolken en vertalers kunnen mensen hun rechten doen gelden maar ook op hun plichten gewezen worden. Verwachtingen en afspraken worden duidelijk. Dit voorkomt heel wat verzuring bij zowel de anderstalige als bij de hulp- en dienstverlener.

  Een goede en doeltreffende communicatie is trouwens een voorwaarde om een aantal basisbehoeften (een huis, medische hulp, een inkomen …) te vervullen. Pas als iemand hierover zekerheid heeft, is hij echt goed in staat om Nederlands te leren, om opleiding te volgen, werk te zoeken, in het verenigingsleven te stappen… kortom een actieve burger te zijn.

• Voor inburgering van nieuw- en oudkomers
  Een nieuwkomer die onze taal niet spreekt is volkomen hulpeloos in onze maatschappij. Een sociaal tolk of vertaler kan zowel de trajectbegeleider als de nieuwkomer ondersteunen in het (primaire) inburgeringstraject. Hij kan helpen bij het bespreken van de kansen, de mogelijkheden en de verantwoordelijkheden van de nieuwkomer.
  Maar ook oudkomers hebben soms nog behoefte aan taalhulp.
  Er zijn nu eenmaal mensen die een nieuwe taal moeizamer en langzamer aanleren. De aanzienlijke groep anderstaligen in de Centra voor Basiseducatie toont dit aan.

  Ook voor wie al behoorlijk Nederlands spreekt zijn er nog situaties waarin tolk- en vertaalhulp noodzakelijk blijft:
  In nood- en stress-situaties gaat het taalvermogen sterk achteruit, in heel wat contexten wordt een zeer specifiek jargon gebruikt en soms volstaat zelfs een behoorlijke kennis van het Nederlands niet om zeer complexe boodschappen te begrijpen.Diensten en voorzieningen moeten bewust afwegen of zij én hun anderstalige cliënt nood hebben aan een sociaal tolk of vertaler. Tolk- en vertaalhulp zijn niet vrijblijvend. Deze hulp impliceert niet dat nieuw- en oudkomers geen moeite moeten doen om Nederlands te leren en te spreken. Maar dienst- en hulpverleners dragen ook de verantwoordelijkheid om beroep te doen op taalhulp als dit de inburgering van hun cliënt ten goede komt.

  Sociaal tolken en vertalers zijn er bovendien het levende bewijs van dat je dankzij een goede kennis van het Nederlands actief kan deelnemen aan onze samenleving. Zij zijn dus voor nieuw- en oudkomers positieve rolmodellen van inburgering.

• Met een economische impact
  Er is een terugverdieneffect van het sociaal tolken en vertalen: duidelijke communicatie van vragen en problemen maar ook van mogelijke oplossingen maakt hulp- en dienstverlening efficiënter en veel doelgerichter.
• Voor een vlotte toepassing van bestaande regelgeving
  Sociaal tolken en vertalen maakt het mogelijk de wetgeving te respecteren zonder dat de dienstverlening in het gedrang komt.Bijvoorbeeld:
  • het veilig stellen van het beroepsgeheim of het medisch geheim;
  • het naleven van de taalwetgeving;
  • het effectueren van het recht op duidelijke en verstaanbare communicatie zoals vastgelegd in de wet op de patiëntenrechten en
  • het decreet op de integrale jeugdhulp;
  • het realiseren van de toegankelijkheid zoals vastgelegd in het decreet op het lokaal sociaal beleid;
  • het effectueren van basisrechten/grondrechten zoals bepaald in artikel 2, 22 en 25 van de universele verklaring van de rechten van de mens of nog , Titel II, artikel 23 van de Belgische Grondwet.